Derbentçilik
Küpe 2025’e bir kala, konuya en uzak yerden gireceğim: Soyadımdan, Şelte’den… Etimolojik bir gezi ile başlayıp biraz politik ekonomiye bulandıracak ve geleceği öngörmeye çalışacağım. Biraz komplo kokacak, yer yer zorlayacak; ancak sakince mantığa yerleşmeye başlayacak. Şelte, bugünkü anlamıyla “şilte”nin Türkçeye geçmiş hali. Kökeni Farsça olan bu sözcüğün daha geçmişinde ise Hint-Avrupalılık yatıyor. Farsça olduğu iddia edilse de kökeni için gösterilen “çilta, çihil” terimleri, çok katlı battaniye ve ondan yapılmış asker giysisi, zırh anlamına geliyor. Bu durum, sözcüğün Türkçe kökenli olma olasılığını oldukça güçlendiriyor [1]. Nitekim “zorlama” bir akıl yürütme ile bir savaşçının üzerine örttüğü küpesinden (evet, eski Türkçe küpe zırhtır) yalınca bir katmanlı örtüye dönüşmüş olması açıklanabilir. Sırasıyla şu anlamlara evrilmiş: Çilta: Bir çeşit zırh Türkçeye “şilte” olarak ve kılıflı minder anlamıyla Kürtçeye “şelte” yatak örtüsü anlamıyla İngilizceye, Ön-Hint-Avrupa dilindeki skel...